Học cách người Nhật Bản bảo vệ môi trường

Những biện pháp nghiêm ngặt để bảo vệ môi trường của người Nhật; cũng là kinh nghiệm quý báu cho Việt Nam ngày nay và nhiều nước Châu Á. Ô nhiễm khói bụi, rác thải, khí thải là những thách thức đối với môi trường của Nhật Bản. Để trở thành quốc gia “sạch” như hiện nay, Nhật Bản giải quyết những thách thức này như thế nào?

Nhật Bản chọn cách giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho công dân

Người Nhật thường mang ba lô hoặc túi giấy khi đi làm, trong đó có thùng rác. Họ cũng cẩn thận phân loại giấy vụn, chai nhựa; và lon nước ngọt đã được xé nhỏ thành các loại rác khác nhau. Nguyên nhân là do nhiều công nhân kiêm luôn nhiệm vụ đưa rác sinh hoạt đến nơi thu gom đúng giờ.

Ngay từ khi còn nhỏ, người có thể tham gia vào công việc này thông qua giáo dục của mình. Từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường; tất cả học sinh đều phải tham gia các trò chơi tập thể; và chơi các môn thể thao trong phòng tập gym; và ai cũng cho rằng công việc hiển nhiên là đóng gói và lau sàn. Các trường này không có nhân viên dọn vệ sinh; nhưng học sinh Nhật Bản thường dọn dẹp và lau chùi lớp học, cửa sổ, cầu thang khoảng 30 phút mỗi ngày.

Thực trạng môi trường của Nhật Bản lúc trước

Giữa thập kỷ 1950 đến đầu thập kỷ 1970, ô nhiễm môi trường ở Nhật Bản diễn ra nghiêm trọng; do sự phát triển nhanh của ngành công nghiệp nặng và công nghiệp hóa học. Thực trạng này đã gây thiệt hại nghiêm trọng về sức khỏe con người. “Để đòi được bồi thường thiệt hại cho các nạn nhân thì việc xác minh nguyên nhân rất khó khăn; vì họ phải đưa ra được những bằng chứng thật cụ thể.

Ngay từ năm 1970, 14 luật môi trường ở Nhật Bản được ban hành và sửa đổi; trong đó có Luật Giải quyết tranh chấp môi trường đã bảo vệ được quyền lợi của cộng đồng”- bà Hideko Takemiya- Thẩm tra viên Ủy ban Điều phối tranh chấp môi trường Nhật Bản cho biết.

Một số biện pháp khắc phục

Ngoài ra, để khắc phục phần nào những tổn thương về sức khỏe cho người dân trước sức ép ô nhiễm môi trường; năm 1973, Nhật Bản đã ban hành “Luật đền bù cho sự thiệt hại về sức khỏe do ô nhiễm”. Theo đó, người gây ô nhiễm phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. Các cơ sở, xí nghiệp sản xuất phải thực thi nghiêm túc các biện pháp cải tiến kỹ thuật; để ngăn chặn ô nhiễm trong quá trình sản xuất.

Trong trường hợp ô nhiễm xảy ra, dù là do vô tình hay sự cố kỹ thuật; thì cơ sở đó vẫn phải chịu trách nhiệm về hành vi của mình và phải bồi thường thiệt hại. Quy định này đã buộc các cơ sở sản xuất phải thận trọng trong quá trình sản xuất; xử lý chất thải và thường xuyên thực hiện chế độ bảo dưỡng, kiểm tra độ an toàn của các thiết bị. Đối với các vật nhiễm bẩn bị thải ra thì thực hiện việc giám sát theo quy tắc nồng độ.

Vấn đề chôn lấp và xử lý rác thải

Vấn đề mà các nước trên thế giới vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức; thì Nhật Bản đã giải quyết rất thành công. Trao đổi kinh nghiệm đối phó với hành động chôn lấp rác thải bất hợp pháp tại Nhật Bản; ông Matsuzawa Yutaka- chuyên gia của JICA- cho rằng; nguyên nhân chính của những vi phạm này là việc thiếu trách nhiệm xã hội; và nhận thức yếu kém của các cơ sở công nghiệp; và các công ty quản lý chất thải đối với công tác bảo vệ môi trường. Vì mục tiêu lợi nhuận; các cơ sở này không muốn trả chi phí cho việc xử lý rác thải nên họ đã thực hiện việc chôn lấp rác bất hợp pháp.

Sửa đổi quy định về chi phí hợp lý xử lý rác thải

Trước tình hình này, các nhà hoạch định chính sách Nhật Bản đã ban hành; và sửa đổi quy định về chi phí hợp lý xử lý rác thải, trách nhiệm đối với ô nhiễm môi trường, tiêu chuẩn kỹ thuật; xử phạt hành chính và xử phạt hình sự đối với các trường hợp vi phạm như thu hồi giấy phép kinh doanh; tịch thu số tiền thu được do phạm tội, phạt tiền nặng đối với các cá nhân, tổ chức vi phạm; hậm chí là phạt tù.

Tiêu biểu là vụ chôn lấp bất hợp pháp tại Công ty Gifu năm 2005; công ty này đã bị phạt 100 triệu yên; Chủ tịch công ty bị phạt 10 triệu yên và 4,5 năm tù giam. Hoặc vụ chôn lấp bất hợp pháp của Công ty Aomori-Iwate vào năm 2001; công ty bị phạt 20 triệu yên, Chủ tịch công ty bị phạt 10 triệu yên và 2,5 năm tù giam.

Hợp tác Việt Nam- Nhật Bản

Trong thời gian qua, hợp tác Việt Nam- Nhật Bản trong lĩnh vực môi trường; đã được đẩy mạnh, trong đó; đáng chú ý là sự hợp tác của Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) với Việt Nam. Những dự án JICA đã hỗ trợ Việt Nam vào quá trình cải thiện môi trường; cũng như giảm nhẹ và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Thời gian tới, Việt Nam mong muốn tiếp tục nhận được sự hỗ trợ, hợp tác của JICA. Đặc biệt ở một số chương trình cụ thể như: Xử lý ô nhiễm nguồn nước tại các khu dân cư; khu công nghiệp; xử lý rác thải sinh hoạt bằng lò đốt rác thông minh; hiệu quả; ứng phó với biến đổi khí hậu gắn với các dự án bảo tồn; và phát triển rừng; bảo tồn đa dạng sinh học.

Cùng BKH biết thêm nhiều thông tin hơn nhé!

Nguồn: congthuong.vn